Làn sóng dịch bệnh ở các tỉnh, thành thời gian qua ghi nhận nhiều trường hợp lây nhiễm là hành khách và lái, phụ xe đường dài. Thậm chí, hàng loạt các tỉnh, thành phố như: Hải Phòng, Quảng Ninh, Bình Định, Khánh Hòa, Lâm Đồng… xảy ra nhiều vụ việc nghiêm trọng đến mức phải khởi tố.
Khi mục tiêu phòng chống dịch chuyển sang giai đoạn thích ứng an toàn, sống chung với dịch Covid-19 thì việc phòng dịch trên phương tiện vận tải khách sẽ vô cùng cấp thiết. trên phương tiện vốn khép kín, khó truy vết, dễ lây nhiễm, sẽ là thách thức lớn đối với cơ quan quản lý nhà nước và ý thức tự giác phòng dịch của người dân.
Việc lắp camera trên xe khách là quy định bắt buộc đang được độc thúc triển khai.
Về mặt pháp lý, Nghị định 10/2020 về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô có hiệu lực thi hành từ 1/4/2020 quy định, trước ngày 1/7 năm nay, xe chở khách trên 9 chỗ và xe đầu kéo bắt buộc phải lắp camera giám sát trong xe.
Bộ vận tải (GTVT) đã có nhiều văn bản gửi Sở GTVT các địa phương, Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam nhằm đốc thúc việc thực hiện đúng thời hạn, yêu cầu các doanh nghiệp lắp đặt camera giám sát trên xe theo đúng quy định. Tuy nhiên, các Hiệp hội và doanh nghiệp vận tải nhiều lần gửi kiến nghị gửi Chính phủ, Bộ GTVT xin lùi thời hạn lắp camera. Lý do đưa ra là vì gánh nặng chi phí, khó khăn tài chính do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Để tháo gỡ khó khăn trong việc thực hiện quy định lắp camera trên phương tiện xe ô tô kinh doanh vận tải do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, Chính phủ quyết định tạm ngưng áp dụng đến hết ngày 31/12 năm nay.
Dự kiến, cuối năm 2021, cả nước sẽ có khoảng 120.000 phương tiện vận tải hành khách hoàn thành lắp camera theo quy định. Việc lắp camera trên xe không chỉ mang lại hiệu quả trong việc quản lý hoạt động vận tải, an toàn giao thông, an ninh trật tự, mà còn là chốt chặn quan trọng trong phòng dịch.
Công nghệ AI được sử dụng trên một chuyến xe để giám sát tài xế và hành khách thực hiện quy định y tế 5K (Ảnh: BA).
Nhằm khai thác, sử dụng dữ liệu camera giám sát phục vụ quản lý vận tải và công tác phòng, chống tại các địa phương, Tổng cục Đường bộ Việt Nam vừa có văn bản yêu cầu Sở GTVT các tỉnh, thành đôn đốc thực hiện việc lắp đặt camera theo chỉ đạo của Bộ GTVT và Tổng cục Đường bộ Việt Nam.
Mới đây, một công ty phát triển công nghệ đề xuất Chính phủ và Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam về việc sẵn sàng hỗ trợ phòng dịch cho 120.000 xe vận tải bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), cung cấp phi lợi nhuận dịch vụ công nghệ này cho các nhà cung cấp camera để miễn phí cho các xe vận tải.
Theo công ty này, hành khách đi xe và doanh nghiệp vận tải không phải phát sinh thêm bất kỳ chi phí, không phải cài đặt thêm ứng dụng nào. Công nghệ AI đơn thuần chỉ kết nối và tích hợp vào phần mềm quản lý xe trực tuyến sẵn có của doanh nghiệp vận tải. Từ tháng 6, đơn vị này đã triển khai cho cho gần 1.000 đầu xe vận tải khách. Kết quả đã giảm khoảng 3 lần số người không đeo khẩu trang hoặc đeo không đúng cách (từ 23% xuống còn khoảng 6-7%).
Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho biết, việc áp dụng công nghệ AI giảm 80 - 90% người không đeo khẩu trang trên xe vận tải. Hiệp hội đã có văn bản cung cấp thông tin để các đơn vị vận tải chủ động áp dụng, đúng theo chủ trương phòng dịch của Chính phủ "một đồng phòng dịch để không mất hàng trăm, hàng triệu đồng chống dịch" và "vắc xin + 5K + công nghệ".
Trên thế giới, từ giữa năm 2020, các nước như Pháp, Ấn độ, Mỹ, Trung Quốc... đã phổ biến áp dụng AI kết nối hệ thống camera để phòng dịch đặc biệt trên các phương tiện vận tải.
Hệ thống sẽ theo dõi, cảnh báo tình trạng vi phạm giãn cách, không đeo khẩu trang, mật độ hành khách. Môi trường phương tiện công cộng vốn khép kín, yếm khí, rất dễ lây nhiễm nên ứng dụng công nghệ AI là biện pháp được các chính phủ rất quan tâm, đặc biệt khi dần nới lỏng giãn cách xã hội và các phương tiện giao thông dần hoạt động trở lại.
Châu Như Quỳnh
